فرآیند رفع اثر چک برگشتی
بانک مرکزی در خصوص رفع اثر چک برگشتی نیز اعلام کرده که در صورت کسری مبلغ چک جبران شود، بانک موظف است نسبت به رفع اثر چک برگشتی به درخواست صادرکننده چک، کسری مبلغ چک برگشتی را حداکثر به مدت یک سال تا زمان مراجعه دارنده چک در حساب‌جاری مربوطه نزد بانک محال‌علیه مسدود کند و طی سه روز واریز مبلغ را به شیوه قابل استناد به اطلاع دارنده چک برساند.
همچنین در صورت ارائه هر یک از مدارک لازم، قبل از یک سال از زمان مسدود شدن مبلغ چک، باید از مبلغ مسدود شده رفع انسداد شود.
بر اساس این بخشنامه، هرگاه وجه چک به یکی از علت‌هایی که در ماده 3 پرداخت نشود، بانک مکلف است بنا به درخواست دارنده چک فورا غیرقابل پرداخت بودن آن را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت کند و با دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه‌ای که مشخصات چک و هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکرشده باشد علل عدم پرداخت را قید و آن را امضا و مهر به متقاضی تسلیم کند.
توجه داشته باشید که اگر گواهینامه فاقد کد رهگیری و فاقد مهر شخص حقوقی باشد در مراجع قضائی و ثبتی ترتیب اثر داده نمی‌شود.
ماده ۳
صادرکننده چک باید در تاریخ مندرج در آن معادل مبلغ مذکور در بانک محال‌علیه وجه نقد داشته باشد و نباید تمام یا قسمتی از وجهی را که به اعتبار آن چک صادر کرده به‌صورتی از بانک خارج نماید یا دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد و نیز نباید چک را به‌صورتی تنظیم نماید که بانک به عللی از قبیل عدم مطابقت امضا یا قلم‌خوردگی در متن چک یا اختلاف در مندرجات چک و امثال آن از پرداخت وجه چک خودداری کند.
بانک مرکزی در همین راستا تاکید کرده محدودیت ۱۰ روزه موجود در سامانه‌های داخلی شبکه بانکی لغو شده و به‌محض صدور گواهینامه عدم پرداخت، باید اطلاعات چک برگشتی به سامانه‌های چک‌های برگشتی بانک مرکزی ارسال شود. همچنین محدودیتی که تا امروز در سیستم بانکی مبنی بر ارسال اطلاعات چک‌هایی که صرفا به دلیل کسر یا نداشتن موجودی برگشت می‌شوند، لغو شده و علاوه بردلیل فوق، اطلاعات کلیه گواهی‌نامه‌های عدم پرداخت صادره باید در سامانه‌های بانک مرکزی ثبت شود که بر همین اساس از تاریخ 1398.02.15 (۱۵ اردیبهشت ماه) استفاده از فیلد کد پستی جهت درج کدهای مربوط به علل برگشت چک در سامانه‌های بانک مرکزی الزامی خواهد بود.
بانک مرکزی اعلام کرده که شناسه چک برگشتی که در سامانه‌های چک برگشتی بانک مرکزی تولید می‌شود، همان کد رهگیری بوده و بانک واگذارنده می‌بایست تمهیدات لازم را برای درج شناسه یادشده روی گواهینامه عدم پرداخت صادره تحت عنوان کد رهگیری اتخاذ کند و بانک موظف است حداکثر ظرف شش ماه نسبت به درج کد رهگیری روی گواهینامه عدم پرداخت به‌صورت سیستمی اقدام کند.
به استاد تبصره یک ماده ۵ مکرر، چنانچه صدور گواهینامه عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت طبق ماده ۱۴ قانون صدور چک و تبصره‌های آن باشد، سوء اثر محسوب نمی‌شود.
اطلاعات چک‌های برگشتی موضوع ماده فوق‌الذکر باید همانند گذشته به سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی ارسال شوند. بر همین اساس پس از درج اطلاعات با کد اختصاص‌یافته برای علت برگشت چک موضوع ماده ۱۴ قانون، اطلاعات مذکور در پاسخ استعلام نمایش داده نخواهد شد.
به‌منظور اجرای مفاد قانون صدور چک در خصوص چک‌های مشمول ماده ۱۴ قانون که پیش از این در سامانه به ثبت رسیده است، کد مربوطه می‌بایست در فیلد کد پستی فرم اصلاحی در سامانه ارسال شود.
با توجه به این که اطلاعات چک‌های برگشتی اشخاص حقوقی در سابقه امضاکنندگان آن‌ها نمایش داده خواهد شد و بر همین اساس ضروری است همچون گذشته اطلاعات امضاکنندگان حک‌های برگشتی به‌صورت منظم در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی ثبت شود.
